Z tego artykułu dowiesz się kto ponosi odpowiedzialność za ładunek w transporcie morskim. Poznasz także zasady zabezpieczania ładunków.
Dla określenia przewożonych towarów będziemy używać terminu „ładunek”. Jest to termin właściwy dla przewozu morskiego.
Odpowiedzialność za ładunek w transporcie morskim
Ładunek w transporcie morskim oddaje się zapakowany. Ten, kto oddaje ładunek do transportu ponosi za niego odpowiedzialność. Dla uniknięcia późniejszych sporów, na wypadek uszkodzenia towaru, upewnij się, że Twój dostawca wie jak zapakować towar.
W transporcie morskim ładunki przewozi się w kontenerach i muszą one spełniać określone wymagania co do swoich wymiarów i sposobu zapakowania. W tym artykule skupimy się na prawidłowym zapakowaniu towarów. Ładunki transportowane drogą morską umieszcza się na statku w blaszanych kontenerach. Ładunek spędza w kontenerze czasem kilka tygodni. W transporcie ładunek narażony jest na wilgoć, wysoką i niską temperaturę oraz obciążenie innymi towarami.
Zasady prawidłowego pakowania ładunków w transporcie morskim
Aby określić zasady prawidłowego pakowania ładunków w transporcie morskim, poprosiłam o konsultację firmę spedycyjną Sea Cargo Operations Sp. z o.o., która podała własne wytyczne wobec pakowania towarów, jakie przekazuje swoim klientom.
Ładunki w transporcie morskim przewozi się w opakowaniach zbiorczych, którymi mogą być palety, skrzynie, beczki lub kratownice. Chronią one ładunek w transporcie przed kontaktem z podłożem a w przypadku skrzyń lub beczek także przed kontaktem z innymi ładunkami. Skrzynie to najbezpieczniejsze opakowanie ładunku w transporcie morskim, z tym że jest to opakowanie droższe od pozostałych. Armatorzy morscy wymagają jej tylko w szczególnych przypadkach. Przykładem jest transport okien bądź stolarki drzwiowej z elementami szklanymi z uwagi na delikatność ładunku. Podobnie jest z transportem motocykli. W transporcie motocykli skrzynię wykłada się na spodzie folią i konieczne jest wcześniejsze spuszczenie płynów typu paliwo czy olej. W beczkach można umieścić praktycznie każdy towar drobnicowy. Najczęściej ładunki transportowane są na paletach. Ładunek w transporcie musi być trwale zamocowany do palety folią streczową lub specjalnymi pasami. Na paletach można ustawić ładunki o dużych gabarytach np. sprzęt RTV i AGD, części samochodowe oraz inne przedmioty ważących ponad 31,5 kg. W poradniku Jak wejść do branży importowej, znajdziesz wskazówki, które mogą Cię uchronić przed dodatkowymi kosztami pakowania i transportu towarów, które zostały nieprawidłowo zapakowane. Wszelkie drewniane opakowania: palety, skrzynie, beczki itd. podlegają granicznej kontroli przeprowadzanej przez służby fitosanitarne. Takie opakowania muszą być one poddane fumigacji.
Przykłady prawidłowego pakowania ładunków w transporcie morskim
Niektóre firmy spedycyjne oraz specjalistyczne firmy zewnętrzne świadczą usługi pakowania ładunków do transportu morskiego. Jeżeli pakujesz towar samodzielnie, pamiętaj o kilku zasadach. Omówimy je na przykładach pakowania ubrań, elektroniki, stolarki okiennej, dzieł sztuki, motocykli, mebli i innych przedmiotów o niestandardowych rozmiarach.
Ładunek z odzieżą
Przy transporcie ładunku zawierającego ubrania należy przede wszystkim zadbać o ochronę przed wilgocią. Towar powinien być szczelnie zafoliowany i dodatkowo umieszczony w kartonowych pudłach. Jeśli nie ma szczególnych wskazań, to może być on „piętrowalny” i ubrania nie powinny w transporcie ulec uszkodzeniu.
Ładunek z elektroniką
Ładunki zawierające sprzęt elektroniczny wymagają zabezpieczenia przed uszkodzeniami mechanicznymi, a także wilgocią. Najczęściej umieszcza się go w pudłach przymocowanych do palet.
Ładunek ze stolarką okienną
W wypadku transportu stolarki okiennej armatorzy wymagają szczególnych opakowań. Często kwestionują opakowanie, a nawet odmawiają transportu towarów jeśli uznają, że opakowanie nie zapewnia bezpieczeństwa ładunku. Stolarka okienna i drzwiowa musi płynąć w skrzyniach bądź na kratownicach. Najczęściej sami pracownicy armatora świadczą usługi pakowania takich towarów, ale można również skorzystać z usług pakowania świadczonych przez firmy zewnętrzne. Ważne, aby znały się one na pakowaniu takich konkretnych ładunków.
Ładunek z dziełami sztuki
Nie wszystkie firmy spedycyjne świadczą usługi w zakresie obsługi przesyłek zawierających rzeczy szczególnie cenne. Pakując takie towary, zadbaj o ochronę szczelną folią bąbelkową i styropianem o wymiarach opakowania. Tak zapakowany towar powinien być umieszczony dodatkowo w osobnym kartonie tekturowym z usztywnieniem, który ma zapewnić ładunkowi stabilność. Ładunki mocuje się na paletach. Mogą być także umieszczone w skrzyniach. W zakresie spedycji pieniędzy, kosztowności, papierów wartościowych albo rzeczy szczególnie cennych obowiązują przepisy ogólne. Stwierdzają one, że w razie ich utraty, ubytku lub uszkodzenia, spedytor odpowiada odszkodowawczo jedynie wtedy, gdy właściwości przesyłki były podane przy zawarciu umowy. Wyjątkiem jest sytuacja w której szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa spedytora. Oznacza to, że w przypadku transportu dzieł sztuki lub innych rzeczy szczególnie cennych, przy zawarciu umowy należy powiadomić spedytora o zawartości przesyłki.
Ładunki niestandardowych rozmiarów
Ładunki o nieregularnych kształtach podlegają dodatkowym opłatom za transport. Takimi ładunkami mogą być na przykład meble lub części samochodowe. Towar powinien być zafoliowany i dodatkowo umieszczony w kartonowych pudłach.
Piętrowanie ładunków
W artykule o spedycji morskiej pisałam o tym, że spedytor może zapytać o to, czy towar nadaje się do układania piętrowo. Jak odpowiedzieć na to pytanie? Odpowiadając, że towar jest „piętrowalny” wyrażasz zgodę na to, aby został on umieszczony pod innymi ładunkami. Innymi słowy, podczas transportu będzie znajdował się pod naciskiem innych towarów, które mogą być na nim położone. Ładunki, które nie są wystarczająco wytrzymałe, powinny być umieszczone w miejscach najmniej narażonych na naciski. Doświadczony przewoźnik zna zasady sztauowania czyli bezpiecznego rozmieszczenia ładunków i ich unieruchomienia. Jeśli transport morski organizuje spedytor, to powinien on doradzić czy nasz towar jest piętrowalny. Za umieszczenie towaru na wierzchu innych ładunków na ogół trzeba się liczyć z wyższą opłatą.
Pakowanie ładunków podatnych na pęknięcia
Jeżeli transportujesz towary, które mogą ulec pęknięciu, powinieneś zapakować je w sposób tłumiący zewnętrzne drgania. Powszechnie używa się folii bąbelkowej albo granulatu piankowego lub styropianowego.
Pakowanie ładunków podatnych na wilgoć
W celu uniknięcia uszkodzenia ładunku przez wilgoć powinno się stosować materiały ochronnego, takiego jak folia polietylenowa. Towar najpierw pakuje się w folię, a następnie umieszcza w kartonowym opakowaniu.
Pakowanie towarów niebezpiecznych
Przy towarach niebezpiecznych zleceniodawca, przekazując zlecenie, winien w nim określić konkretny rodzaj niebezpieczeństwa oraz poinformować o koniecznych środkach ostrożności. W przypadku, gdy chodzi o towar niebezpieczny w rozumieniu przepisów o transporcie towarów niebezpiecznych lub innych, dla których w zakresie przewozu i magazynowania istnieją szczególne przepisy, zleceniodawca musi podać wszystkie dane, niezbędne do właściwej realizacji zlecenia. Szczególnie ważne jest podanie klasyfikacji zgodnej z właściwymi przepisami dotyczącymi towarów niebezpiecznych.
Obowiązki przy zlecaniu spedycyjnej ładunku w transporcie morskim
Oto co importer powinien podać w zleceniu spedycyjnym aby skutecznie dochodzić odszkodowania. W zleceniu spedycyjnym należy podać:
- znaki i numery poszczególnych sztuk (opakowań),
- ich liczbę,
- ciężar, wymiary, kubaturę,
- ilość i rodzaj kontenerów,
a także wskazywać, czy stanowiący przesyłkę
- towar znajduje się na liście towarów strategicznych, w tym podwójnego zastosowania bądź zbrojeniowych, jak również określać
- zakres zlecanej usługi oraz
- wszelkie inne dane i dokumenty potrzebne dla prawidłowego wykonania zlecenia.
Zleceniodawcę ponosi odpowiedzialność wobec spedytora i osób trzecich w następstwie podania w zleceniu niedokładnych, niekompletnych i nieprawidłowych danych. Odnosi się to również do danych zawartych w dokumentach, korespondencji oraz podanych na przesyłce informacjach co do ilości, wagi, wymiarów i właściwości. Nie ma znaczenia czy niedokładność, niekompletność, bądź nieprawidłowość powstała z winy Zleceniodawcy czy też nie. Zleceniodawca odpowiada także za wadliwe opakowanie przesyłki.
Usługa spedycji to więcej niż transport
Firmy transportowej, spedycyjne i logistyczne należą do branży określanej w skrócie od ich nazw branżą TSL. Różnica pomiędzy umową spedycji a umową przewozu polega na ty, że usługa spedycji nie może polegać tylko na przewozie. Co obejmuje usługa spedycji, przeczytasz w tym artykule.
Spedytor może sam zajmować się przewozem, czyli transportem ładunków albo może posługiwać się innymi przewoźnikami, a nawet dalszymi spedytorami. Jest on odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, jeśli z takimi współpracuje. Ponosi on za nich odpowiedzialność na zasadzie winy w wyborze. Oznacza to, że dla uwolnienia się od odpowiedzialności, musi wykazać, że dołożył należytej staranności przy wyborze przewoźników i dalszych spedytorów. Innymi słowy, spedytor musi współpracować z profesjonalistami, którzy zasługują na zaufanie, bo tylko wtedy nie ponosi odpowiedzialności za ich błędy. Jako importer, możesz zastrzec w umowie spedycji, że spedytor nie powierzy wykonania usług związanych z twoim zleceniem określonym przewoźnikom lub dalszym spedytorom.
Domniemanie przyjęcia ładunku w stanie uwidocznionym w poświadczeniu
Spedytor przy odbiorze przesyłki sprawdza, czy przesyłka dostarczona została w stanie nienaruszonym, bez braków lub uszkodzeń zewnętrznych i w zgodności z towarzyszącymi jej dokumentami (konosament, list przewozowy itp.). W razie stwierdzenia uszkodzenia lub braku w ładunku, braku lub niezgodności plomb i innych zabezpieczeń, spedytor zabezpiecza prawa importera w stosunku do osób trzecich odpowiedzialnych za stwierdzone braki lub uszkodzenia, powiadamiając o tym importera. Poświadczenie odbioru ładunku wydane przez spedytora stwarza domniemanie przyjęcia jej przez spedytora w takim stanie, jak to uwidoczniono w poświadczeniu. Pamiętaj, że w przypadku braku w zleceniu jednoznacznych, wystarczających i wykonalnych instrukcji lub szczególnych uzgodnień, spedytor ma wolny wybór czasu, sposobu wysyłki, rodzaju przewozu i taryf. Spedytor działa w każdym przypadku, uwzględniając dobro towaru, lecz na ryzyko i rachunek zleceniodawcy.
Odpowiedzialność odszkodowawcza spedytora za ładunek uszkodzony w transporcie
Importer ma prawo do odszkodowania, jeśli towar pomimo prawidłowego zapakowania uszkodzono lub utracono. Odszkodowanie ograniczone jest do wysokości zwykłej wartości uszkodzonej przesyłki. Może przewyższać tę wartość, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa spedytora. Spedytor nie ponosi jednak odpowiedzialności za ubytek nieprzekraczający granic ustalonych we właściwych przepisach, a w braku takich przepisów, granic zwyczajowo przyjętych. Roszczenie możesz skierować do roku. Termin przedawnienia biegnie w wypadku roszczeń z tytułu uszkodzenia, lub ubytku przesyłki od dnia dostarczenia przesyłki a w wypadku całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieniem od dnia, w którym przesyłka miała dotrzeć. We wszystkich innych wypadkach od dnia wykonania zlecenia.
Ograniczenie wysokości odszkodowania za uszkodzony w transporcie ładunek
Spedytora wypłaca odszkodowanie, osobie uprawnionej z tytułu zawartej umowy spedycji, do wysokości zwykłej wartości towaru, określonej w fakturze handlowej. W razie braku faktury odszkodowanie ustalana się na podstawie ceny giełdowej, rynkowej lub na podstawie normalnej wartości rzeczy tego samego rodzaju i jakości. Wypłacone przez spedytora odszkodowanie nie może przekroczyć kwoty 2 SDR za 1 kilogram wagi brutto przesyłki brakującej lub uszkodzonej, a łącznie kwoty 50.000 SDR za każde zdarzenie. Odszkodowanie może być wyższe jeżeli osoba, za którą spedytor ponosi odpowiedzialność, zapłaci odszkodowanie w wyższej kwocie. SDR to międzynarodowa jednostka walutowa o charakterze pieniądza bezgotówkowego oznaczana kodem XDR. Aktualną wartość SDR ustala się na podstawie kursu, notowanego i publikowanego przez NBP w dacie powstania szkody. Odszkodowanie wypłacone przez spedytora zgodnie z powyższymi wytycznymi, nie może przewyższać odszkodowania możliwego do uzyskania na podstawie przepisów prawa od osoby odpowiedzialnej za szkodę.
Jeśli masz wątpliwości jak spakować ładunek do transportu, to zwróć się do firm które profesjonalnie świadczą takie usługi.
Ograniczenie odpowiedzialności spedytora za uszkodzony w transporcie ładunek
Spedytor nie ponosi odpowiedzialności za przesyłki wartościowe i towary niebezpieczne, jeżeli nie zadeklarowano ich spedytorowi i nie zaakceptował on takich przesyłek w umowie. Spedytor nie odpowiada równie za ubytek wagi w towarach masowych, wynikający z ich właściwości, nieprzekraczający granic określonych właściwymi dla danego towaru przepisami. Jeśli nie ma takich przepisów to odpowiada do granic zwyczajowo przyjętych.
Terminy na dochodzenie odszkodowania w umowach spedycji
Na złożenie spedytorowi pisemnej reklamacji termin wynosi 6 dni. Termin liczy się od daty, w której zleceniodawca dowiedział się lub powinien był się dowiedzieć o zaistniałej szkodzie. Spedytor ma 14 dni od otrzymania reklamacji na potwierdzenie jej otrzymania i udzielenie wyjaśnień. W wyjaśnieniach powinien podać sposób i termin rozpatrzenia reklamacji. Do reklamacji należy dołączyć dokumenty stwierdzające stan przesyłki oraz okoliczności powstania szkody. Jeśli spedytor działa jako przewoźnik umowny, zasady reklamacji regulują odrębne przepisy. W przypadku, gdy spedytor nabywa status przewoźnika, roszczenia
z tytułu przewozu przedawniają się według przepisów prawnych krajowych i międzynarodowych regulujących to zagadnienie.
Obowiązki przewoźnika
Jeśli firma spedycyjna świadczy usługi transportu albo jeśli zlecasz tylko transport swojej przesyłki, to poniżej znajdziesz informacje o swoich obowiązkach i uprawnieniach wynikających z umowy przewozu.
Ogólne zasady dotyczące przewozów stosuje się tylko o tyle, o ile nie jest on uregulowany odrębnymi przepisami. Do ogólnych zasad należy obowiązek wysyłającego do podania przewoźnikowi swój adres oraz adres odbiorcy, miejsce przeznaczenia, oznaczenie przesyłki według rodzaju, ilości oraz sposobu opakowania, jak również wartość rzeczy szczególnie cennych. Na żądanie przewoźnika wysyłający powinien wystawić list przewozowy zawierający dane wymienione powyżej, a ponadto wszelkie inne istotne postanowienia umowy. Wysyłający ponosi skutki niedokładnego lub nieprawdziwego oświadczenia. Wysyłający może żądać od przewoźnika wydania mu odpisu listu przewozowego albo innego poświadczenia przyjęcia przesyłki do przewozu.
Opakowanie przewożonej przesyłki
Jeżeli stan zewnętrzny przesyłki lub jej opakowanie nie są odpowiednie dla danego rodzaju przewozu, przewoźnik może żądać, aby wysyłający złożył pisemne oświadczenie co do stanu przesyłki, a w wypadku rażących braków odmówić przewozu. Jeżeli przewoźnik przyjmie przesyłkę bez zastrzeżeń, domniemywa się, że znajdowała się w należytym stanie. Wysyłający powinien dać przewoźnikowi wszelkie dokumenty potrzebne ze względu na przepisy celne, podatkowe i administracyjne.
Przesyłka pomimo prawidłowego zapakowania uległa uszkodzeniu
Jeżeli pomimo prawidłowego zapakowania ładunek został uszkodzony masz prawo do odszkodowania. Odszkodowanie jest należne oczywiście również w razie utraty ładunku. Kwota odszkodowania nie może przewyższać zwykłej wartości przesyłki. Wyjątek stanowi sytuacja w której szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika. Wtedy przewoźnik ponosi odpowiedzialność do wysokości pełnej szkody.
Ograniczenie odpowiedzialności przewoźnika
Przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności za ubytek nieprzekraczający granic ustalonych we właściwych przepisach. Jeśli braku takich przepisów to odpowiada do granic zwyczajowo przyjętych (ubytek naturalny). Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za utratę, ubytek lub uszkodzenie pieniędzy, kosztowności, papierów wartościowych albo rzeczy szczególnie cennych, pod warunkiem, że właściwości przesyłki zostały mu podane przy zawarciu umowy. Wyjątkiem jest sytuacja gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika. Wskutek zapłaty należności przewoźnika i przyjęcia przesyłki bez zastrzeżeń wygasają wszelkie roszczenia przeciwko przewoźnikowi wynikające z umowy przewozu. Nie dotyczy to jednak roszczeń z tytułu niewidocznych uszkodzeń przesyłki. W takich sytuacjach odbiorca musi jednak w ciągu tygodnia od chwili przyjęcia przesyłki zawiadomił o nich przewoźnika. Przewoźnik odpowiada bez ograniczeń jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika. Wtedy przewoźnik ponosi odpowiedzialność do wysokości pełnej szkody.
Terminy na dochodzenie odszkodowania w umowach przewozu
Przedawnienie roszczeń z umowy przewozu następuje z upływem roku od dnia dostarczenia przesyłki. W razie całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieniem, przedawnienie liczy się od dnia, kiedy planowano dostawę przesyłki.
Jak przepisy regulują odpowiedzialność za ładunek w transporcie morskim
Na początek wyjaśnimy, że firmy spedycyjne działają na podstawie przepisów powszechnie obowiązującego prawa w tym przepisów dotyczących spedycji i umów zlecenia, o tyle, o ile nie jest to odrębnie uregulowane. Odrębną regulację stanowią Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne 2010 (OPWS 2010). Warunkiem niezbędnym do rozpatrywania sprawy na podstawie OPWS jest wpisanie tego zastrzeżenia w zleceniu lub umowie. Firmy spedycyjne posługują się własnymi wzorami umów, ogólnymi warunkami świadczenia usług bądź regulaminami. Wewnętrzne dokumenty firm spedycyjnych nie powinny być sprzeczne z przepisami bezwzględnie obowiązującymi
i OPWS. Poza przepisami dotyczącymi spedycji, w transporcie towarów mają znaczenie ogólne przepisy dotyczące przewozów. W transporcie międzynarodowym morskim obowiązują postanowienia umów międzynarodowych zwanych konwencjami.
Obowiązują nas tylko konwencje ratyfikowane przez Polskę. Przykładem jest Konwencja międzynarodowa z 25.8.1924 r. o ujednostajnieniu niektórych zasad dotyczących konosamentów. Obowiązuje nas także Kodeks morski.
Jeżeli poznać inne zasady obowiązujące przy imporcie towarów, to więcej dowiesz się z poradnika Jak wejść do branży importowej Otrzymasz w nim linki do 160 platform zakupowych z całego świata. Nauczysz się zasad importu towarów i wprowadzania ich do sprzedaży. Dowiesz się jakie koszty należy brać pod uwagę w branży importowej. Znajdziesz wiele wskazówek specjalistów z branży, którzy podpowiedzą jak składać zamówienia w transakcjach międzynarodowych. Dowiesz się jak weryfikować sprzedawców i ich towary. Otrzymasz wykaz dokumentów wymaganych do odprawy celnej, konkretnych towarów wielu kategorii.
Jeśli masz pytania, napisz do mnie na adres kontakt@kancelariagaik.pl .
